Ernstige bloedingen, wat kan je doen?

Een veel gehoorde vraag tijdens onze trainingen: Hoe bepaal je of bloedingen levensbedreigend zijn? 
Lastig om een pasklaar antwoord te geven. Eigenlijk kan je stellen, dat als je zelf denkt dat er veel bloed uit een wond stroomt, er een ernstige bloeding plaatsvind. 
Waneer je ziet dat kleding echt nat is van het bloed, of er ligt een plas bloed bij het slachtoffer, is de bloeding levensbedreigend! Uiteraard is het ook levensbedreigend als je ziet dat bloed uit een wond spuit of hard stroomt.

Kort door de bocht, als je zelf denkt dat het ernstig is.... Is het ernstig! Bij twijfel, altijd uitgaan van het ergste. Dus 112 (laten) bellen!

Als eerste en belangrijkst bij bloedingen:

Zeg de patiënt dat hij/zij allereerst de wond zo veel als mogelijk dicht te drukken, dan kan je snel 112 bellen. Wanneer je iemand anders laat bellen met 112, kan je meteen zelf druk op de wond uitoefenen.
Het liefst met handschoenen aan, mocht je die toevallig bij je hebben. Om zoveel mogelijk druk en grip op de bloedende wond te houden, is het verstandig om een stuk textiel tussen je hand en de wond te houden. Bloed is erg glibberig en langzaam maar zeker zal je hand wegglijden en de grip verliezen. 

Het is belangrijk dat je hard drukt eventueel met gebruik van je eigen gewicht. Dicht drukken van een wond is lastig, want het slachtoffer lijdt al pijn, nu je op de wond gaat drukken, wordt de pijn alleen maar heviger. Wees je hier van bewust en vertel dit aan de persoon. 

Ernstig bloedverlies en tourniquets:

Over gebruik van een tourniquet of knevel bestaat veel onduidelijkheid. Dit is mede te danken aan de filmindustrie en televisiemakers. Op een scherm lijkt het zo eenvoudig. Maar een knevel maken van een leren broekriem gaat domweg fout. je kan zo'n riem namelijk niet goed strak trekken en dus zal je de bloeding niet stoppen. Het mooist en het meest effectief is natuurlijk een professioneel tourniquet te gebruiken. Je kan bij Fabex bijvoorbeeld een SAM XT of een CAT tourniquet aanschaffen. Deze hulpmiddelen worden veel gebruikt door defensie-, politie- en ambulancediensten. Met een professioneel tourniquet kan je een lichaamsdeel "afbinden"en daarmee de bloedtoevoer naar de wond afsluiten. Hierdoor zal de bloeding vaak stoppen. Soms is het echter nodig om een tweede tourniquet boven het eerste aan te brengen.

Ook het aanbrengen van een tourniquet is erg pijnlijk vaak voelen de slachtoffers alleen nog maar de pijn van de knevel. Waarschuw slachtoffers hiervoor en vertel wat er gaat gebeuren.Draai ondanks de pijn, het tourniquet niet weer los als dit eenmaal geplaatst is.

Geïmproviseerde knevel:

Maar ongevallen komen onverwacht en je zal altijd zien dat je moet improviseren. Wanneer je een lichaamsdeel moet afbinden, zonder professionele hulpmiddelen, gebruik dan een strook (niet elastisch) textiel, bijvoorbeeld de drieekante doek uit je verbanddoos, of een sjaal bandana of iets dergelijks. Vouw deze op tot je een strook textiel hebt van ca. 5 - 10 cm breed. Wikkel dit om het bloedende lichaamsdeel, ongeveer 5 cm boven de wond maar nooit op of over een gewricht. Knoop deze strook zo strak mogelijk vast met een stevige knoop.

Leg nu een stevige "spil" op deze knoop. De spil is het instrument wat je gebruikt om de knevel strak te draaien. Dit moet een stevig item zijn.
Een steek- of ringsleutel, karabijnhaak, schaar, en dergelijke, zijn stevig genoeg. Pennen, potloden en takjes zullen geheid breken. Je moet echt veel kracht zetten om de bloeding te stoppen.

Leg de spil boven de knoop en knoop ook deze vast aan de doek. Nu ga je net zo lang draaien tot de bloeding stopt. Wanneer dit is gebeurd, moet je de spil vastzetten met een knoop, of een sleutelhanger of iets dergelijks. Desnoods hou je hem vast, maar de druk moet blijven. Draai een tourniquet of knevel NOOIT weer los! Dit kan onherstelbare schade aan de patiënt toebrengen, of zelfs de dood tot gevolg hebben.

Professioneel tourniquet:

Een professionele knevel leg je aan door de band rond het gewonde lichaamsdeel te spannen. Tourniquets horen ca 5 cm boven de wond, maar nooit op of over een gewricht. 

Bij het CAT tourniquet hoor je de band zo strak te leggen dat er géén 2 vingers meer tussen band en huid passen. Het SAM XT tourniquet heeft een klik systeem. Als de band strak genoeg zit, klikt deze zichzelf vast, door de gepatendeerde gesp. 
Als de band strak genoeg zit, draai je de aanwezige spil tot de bloeding stopt. Dit zou in maximaal 3 slagen moeten lukken. Lukt dit niet, dan zou je een 2e tourniquet vóór de eerste aan kunnen brengen. Nu de spil vastzetten in de clip. 

Belangrijk bij beide knevels, is dat je de tijd noteert. Desnoods op het lichaam van de patiënt. Hierdoor kunnen professionele hulpverleners het tourniquet verantwoord en veilig verwijderen.

In een volgend informatieve blog, vertellen we meer over bloedingen en wat je kan doen als eerste hulp